14 listopada 2013 r. w Jankowie Przygodzkim awarii uległ gazociąg Gustorzyn-Odolanów wybudowany w roku 1977 o ciśnieniu 5,4 MPa. Zdarzenie miało miejsce w rejonie budowy nowego gazociągu, który nie był jeszcze oddany do eksploatacji i nie przesyłał gazu. W miejscu katastrofy obie nitki gazociągu usytuowane były w odległości trzech metrów od siebie.

Początkowo zakładano, że awaria mogła powstać wskutek uszkodzenia instalacji łyżką koparki. Operator gazociągu, spółka Gaz-System, informował, że do rozszczelnienia gazociągu mogło dojść wskutek niezgodnego z projektem prowadzenia prac budowlanych przy nowej instalacji. Ustalenia te potwierdziła komisja nadzoru budowlanego.

W katastrofie śmierć ponieśli dwaj pracownicy firmy wykonującej roboty przy budowie gazociągu. Mieli 34 i 39 lat. Poszkodowanych zostało 14 osób. Wskutek pożaru kilkanaście budynków uległo zniszczeniu, część z nich trzeba było rozebrać. Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie spowodowania zdarzenia w postaci pożaru zagrażającego życiu i zdrowiu wielu osób oraz mieniu w wielkich rozmiarach.

Zastępca prokuratora okręgowego w Ostrowie Wielkopolskim Janusz Walczak poinformował Polską Agencję Prasową, że do tej pory w badanej sprawie wykonano większość zamierzonych czynności i postępowanie zmierza ku końcowi. Śledczy przesłuchali ponad 100 osób.

- Dokonano oględzin miejsca zdarzenia, w których uczestniczyli m.in. biegli z dziedziny gazownictwa i geologii. Zabezpieczona została dokumentacja inwestora i wykonawcy prac związanych z budową gazociągu. Uzyskano szereg specjalistycznych opinii opracowanych m.in. przez biegłych z zakresu mechanoskopii, geologii inżynieryjnej oraz metaloznawstwa - podał. Pod koniec października prokuratura powołała biegłych z dziedziny budownictwa i inżynierii środowiska. Ocenią oni prace budowlane prowadzone w miejscu katastrofy. Śledczy czekają też na przygotowywaną opinię biegłych z zakresu pożarnictwa. Jak podał Walczak, po uzyskaniu tych opinii powinno być możliwe dokonanie pełnych ustaleń co do przyczyny katastrofy.

Informacja o wybuchu pożaru dotarła do służb ratowniczych 14 listopada tuż po godzinie 13.30. W akcji ratowniczej brało udział 200 strażaków, 80 policjantów, 7 karetek pogotowia. Gaszenie pożaru trwało kilkanaście godzin. Dzień po katastrofie na miejscu zdarzenia pojawił się premier Donald Tusk. Premier zapowiedział, że poszkodowani otrzymają pomoc od państwa: jednorazowe zasiłki i środki na odbudowę domów.

18 listopada zakończono naprawę uszkodzonego gazociągu i wznowiono przesyłanie gazu. Przerwane pożarem prace przy budowie nowej instalacji zakończono w lipcu. W styczniu komisja nadzoru budowlanego podała, że przyczynami katastrofy były: osunięcie istniejącego gazociągu w wyniku nieprawidłowego prowadzenia prac ziemnych, oraz rozszczelnienie funkcjonującego gazociągu w miejscu wadliwego spawu. - Były to dwie współzależne przyczyny; gdyby spaw był poprawny, zrobiony zgodnie ze sztuką, to osunięcie gruntu prawdopodobnie nie doprowadziłoby do rozszczelnienia gazociągu - podał wówczas Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego. Bezpośrednią przyczyną zapalenia się gazu był prawdopodobnie jego kontakt z otwartym ogniem w jednym z budynków. Swe ustalenia przedstawiła też komisja techniczna powołana przez spółkę Gaz-System. Na podstawie zleconych ośrodkom i instytucjom naukowym analiz i badań ustaliła ona, że jedyną przyczyną awarii gazociągu było niezgodne z projektem prowadzenie prac budowlanych przez wykonawcę. Jakość spoiny nie miała żadnego wpływu na rozszczelnienie instalacji.

Jakub Wolański rzecznik prasowy spółki ZRUG, która była wykonawcą inwestycji poinformował w oświadczeniu, że komisja powołana przez zespół powypadkowy spółki stwierdziła, że bezpośrednią przyczyną katastrofy budowlanej była wadliwie wykonana spoina spawana na istniejącym, czynnym gazociągu oraz niezachowanie stref kontrolowanych gazociągu - chodzi o jego zbyt bliską odległość od istniejących budynków. - Komisja składająca się z niezależnych specjalistów, rzeczoznawców i ekspertów z kraju i z zagranicy ustaliła, że gdyby istniejący gazociąg wykonany był prawidłowo pod względem jakościowym, nie uległby awarii – rozerwaniu. Stwierdziła też, że sposób wykonywania robót ziemnych przy nowym gazociągu nie miał wpływu na wystąpienie katastrofy budowlanej – podał rzecznik.

Natychmiast po zakończeniu akcji ratowniczej na pomoc poszkodowanym ruszyły instytucje i osoby prywatne. Jak podał Tomasz Wojtasik z Urzędu Gminy w Przygodzicach, przez konto gminnego ośrodka pomocy społecznej przeszło ponad 2,5 mln zł na pomoc poszkodowanym. Do Jankowa Przygodzkiego trafiły też tony odzieży, środków czystości, żywność i sprzęt AGD. Od samego początku w pomoc włączył się operator gazociągu. Całkowite wsparcie, udzielone bezpośrednio ze środków Gaz-Systemu, oraz w ramach ubezpieczenia, wyniosło dotąd ponad 11 mln zł. Spółka ZRUG przekazała poszkodowanym 100 tys. zł.

Rzeczniczka spółki Małgorzata Polkowska podała, że odszkodowania dotychczas wypłacone poszkodowanym w ramach polisy ubezpieczeniowej wyniosły ponad 6,5 mln zł. Niezależnie od tego spółka udzieliła dobrowolnego wsparcia w wysokości ponad 5 mln zł. - Taką kwotę firma przeznaczyła na pomoc najbardziej poszkodowanym rodzinom, wykup gruntów i na odbudowę infrastruktury gminnej w Jankowie Przygodzkim. Udzielono także wsparcia finansowego Powiatowej Straży Pożarnej oraz szpitalowi w Ostrowie Wielkopolskim. Spółka zdecydowała się również wykupić od mieszkańców Jankowa Przygodzkiego sześć zniszczonych nieruchomości – podała Polkowska. Po katastrofie, w firmie powołano specjalny zespół pracowników zajmujących się organizacją pomocy poszkodowanym i działaniami związanymi z likwidacją szkód. - Gaz-System deklaruje dalszą pomoc dla poszkodowanych w kwestiach zdrowotnych związanych z długotrwałym leczeniem i rehabilitacją po wypadku – podała rzeczniczka.

Pod koniec października do użytku oddano zniszczoną wskutek pożaru drogę powiatową. Naprawa przeszło dwukilometrowego odcinka ul. Ostrowskiej kosztowała 1,8 mln zł. Inwestycję sfinansował powiat ostrowski z pomocą operatora gazociągu i wielkopolskiego samorządu.

Jednostka OSP w Jankowie Przygodzkim otrzymała od wielkopolskiego samorządu dotację w wysokości prawie 155 tys. zł na zakup lekkiego samochodu ratowniczo-gaśniczego. Pojazd przekazano strażakom w październiku. Po pożarze wyburzono cztery budynki mieszkalne. Osiem poszkodowanych rodzin, wyprowadziło się z Jankowa Przygodzkiego. Dwie rodziny budują się w innych częściach wsi, jedna remontuje zniszczony dom.

Gazociąg Gustorzyn - Odolanów liczy 168 km długości ma 700 mm średnicy. Do końca tego roku planowane jest uzyskanie pozwolenia na jego użytkowanie. Wartość wydatków związanych z budową gazociągu wynosi ok. 600 mln zł, z czego ok. 223 mln zł stanowi dofinansowanie unijne. Małgorzata Polkowska podała, że po pożarze w Jankowie Przygodzkim wykonany został audyt procedur eksploatacyjnych oraz inwestycyjnych. - Wykazał on, że procedury obowiązujące w spółce gwarantują bezpieczną eksploatację systemu przesyłowego i bezpieczne prowadzenie prac budowlanych w okolicy istniejących gazociągów - poinformowała. Jak dodała, spółka została też poddana kontroli NIK w tym zakresie i otrzymała pozytywną ocenę działalności w obszarze zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji sieci przesyłowej oraz prowadzenia inwestycji.

Autor: mz//tka / Źródło: PAP